พระที่นั่งไกรสรสีหราช

พระที่นั่งไกรสรสีหราช (พระที่นั่งเย็น)

ชื่อเรื่อง พระที่นั่งไกรสรสีหราช (พระที่นั่งเย็น)

ชุมชน บ้านพระที่นั่งเย็น ตำบลทะเลชุบศร อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี

ตำหนักทะเลชุบศร หรือ พระที่นั่งเย็น หรือ พระที่นั่งไกรสรสีหราช ขึ้น ณ กลางทะเลชุบศร สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเพื่อใช้เป็นที่ประทับพักผ่อนพระราชอิริยาบถ เป็นอาคารชั้นเดียวก่ออิฐถือปูนทรงสูง มีผังเป็นรูปจัตุรมุข มีมุขเด็จยื่นออกมา และมีสีหบัญชรกลางมุขเด็จ ปัจจุบันยังคงเหลือกำแพง ผนัง และช่องหน้าต่าง ที่มีอยู่รายรอบ ซึ่งน่าจะเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ทำให้พระตำหนักแห่งนี้มีความเย็น ให้ได้ชมและจินตนาการถึงความงดงามของพระที่นั่ง บริเวณภายนอกโปรดเกล้าฯ ให้สร้างทำนบกั้นน้ำขนาดใหญ่ เพื่อชักน้ำจากทะเลชุบศรผ่านท่อน้ำดินเผาไปยังเมืองลพบุรี ในปัจจุบันยังเห็นเป็นสันดินปรากฏอยู่

ตามบันทึกของชาวฝรั่งเศส กล่าวว่า สมเด็จพระนารายณ์ฯ ทรงใช้เป็นที่สังเกตปรากฏการณ์จันทรุปราคา เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2228 และทอดพระเนตรการเกิดสุริยุปราคาแบบบางส่วน เมื่อวันที่ 30 เมษายน 2231 โดยบันทึกระบุว่าบริเวณพระที่นั่งเย็นสามารถเห็นท้องฟ้าโดยรอบชัดเจนทุกด้านและมีพื้นที่กว้างมากพอสำหรับที่จะติดตั้งเครื่องมือจึงเป็นสถานที่สำคัญของการศึกษาดาราศาสตร์ใน สมัยแรกของสยาม โดยมีภาพจำลองจากภาพแกะสลักไม้ ฝีมือจิตรกรชาวฝรั่งเศส ขณะที่สมเด็จพระนารายณ์มหาราชกำลังทรงกล้องโทรทรรศน์เพื่อทอดพระเนตรจันทรุปราคา ที่พระที่นั่งเย็นริมทะเล ชุบศร จังหวัดลพบุรี ปรากฎอยู่

เอกลักษณ์ประจำพระที่นั่งเย็น ที่ใครไปก็ต้องถ่ายภาพกับ "ต้นไม้ใหญ่" ลำต้นขนาดกว่า 2 คนโอบ ที่แผ่กิ่งก้านสาขาสวยงามเหมือนกับวาดโดยจิตรกร และหลักหมุดสำคัญทางดาราศาสตร์ของประเทศไทยรูป “นาฬิกาแดด” บอกพิกัดละติจูด ลองจิจูด ของพระที่นั่งเย็นบนแผนที่โลก